فیض العلام فی عمل الشهور و وقایع الایام (کتاب)

فیْضُ العَلام فی عَمَل الشُّهور و وَقایعِ الْاَیّام رساله‌ای به زبان فارسی درباره روزها و شب‌های ۱۲ ماه سال قمری، تألیف شیخ عباس قمی (متوفای ۱۳۵۹ق). او در این اثر، ابتدا فضیلت و اعمال هر ماه و سپس بعضی از حوادث آن ماه را ذکر می‌کند. مؤلف در پایان به فضایل و اعمال شب و روز جمعه به اختصار پرداخته است. این اثر به وقایع الایام هم شهرت دارد و مؤلف آن را با نام «هدایة الانام الی وقایع الایام» تلخیص کرده است.

مؤلف

عباس بن محمد رضا القُمی (۱۲۹۴-۱۳۵۹ق) مشهور به شیخ عباس قمی و نیز محدّث قمی، عالم شیعه قرن چهاردهم قمری است. او محدّث، مورخ و خطیب بود. مفاتیح الجنان، سفینة البحار و منتهی الآمال از مشهورترین تألیفات اوست. محدث قمی در سال ۱۳۵۹ق در نجف درگذشت و در حرم علی بن ابیطالب(ع) دفن شد.

تاریخ تألیف و انگیزه آن

شیخ عباس قمی کتاب فیض العلام را در سال ۱۳۳۱ق و در شهر قم نگاشته است. وی در مقدمه کتاب می‌گوید قصد داشته است در این رساله به اختصار، به اعمال روزها و شب‌ها در ماه‌های سال بپردازد و مطالب کتاب‌های مصباح المتهجد، مصباح کفعمی و اقبال را بیان کند.

محتوا

کتاب به ترتیب ماه‌های قمری مرتب شده و مؤلف پس از مقدمه‌ای کوتاه، ابتدا به اعمال مشترک ماه‌ها و سپس به اعمال مختص آن ماه پرداخته و در هر روز، وقایع و رویدادهای آن را ذکر می‌کند. خاتمه کتاب هم در باب مختصری از فضایل و اعمال شب و روز جمعه است. وی با اینکه شروع ماه‌های قمری محرم است، از ماه رمضان آغاز کرده و انگیزه خویش را از این کار، اقتدا به شیخ مفید و شیخ طوسی در ذکر اعمال سال‌ها ذکر می‌کند. قمی علاوه بر مطالب پیش گفته، تحقیقات و نکات خویش را با عنوان «فقیر گوید» و «حاشیةُُ مِنْه» می‌آورد.

ابواب دوازده‌‌گانه

چاپ‌ها

برخی از چاپ‌های فیض العلام عبارتند از:

گزیده این اثر هم توسط خود محدث قمی با نام «هدایة الانام الی وقایع الایام» تلخیص و فهرست شده است.

پانویس

منابع

• قمی، عباس، فیض العلام، قم، نور مطاف، ۱۳۸۹ش.
• کنگره بزرگداشت، محدث ربانی، نور مطاف، قم، ۱۳۸۹ش.

پیوند به بیرون